به بهانه درگذشت دكتر قره یاضی استاد بیوتكنولوژی كشاورزی؛
ارگانیك یا تراریخته؟
به گزارش سیمان دکتر بهزاد قره یاضی از بنیانگذاران پژوهشکده بیوتکنولوژی و مجری طرح برنج تراریخته معتقد بود: سالانه در بین سکوت مسئولان، بین سه تا پنج میلیارد دلار محصولات تراریخته وارد کشور می شود در حالی که تا حالا اجازه رهاسازی این محصولات به پژوهشگران داده نشده، که این امر از فناوری هراسی مسئولان ناشی می شود.
به گزارش سیمان به نقل از ایسنا، دکتر بهزاد قره یاضی که بامداد امروز (شنبه، 15 خرداد) بر اثر مبتلاشدن به کرونا دار فانی را وداع گفت، مدرک کارشناسی خودرا در رشته مهندسی کشاورزی زراعت و اصلاح نباتات از دانشگاه گیلان و کارشناسی ارشد خودرا در رشته زارعت از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد. وی برای ادامه تحصیل عازم کشور فیلیپین شد و در رشته ژنتیک گرایش مولکولی مشغول به تحصیل شد و مدرک فوق دکتری خودرا در رشته ژنتیک گیاهی گرایش مهندسی ژنتیک از موسسه بین المللی تحقیقات برنج فیلیپین در سال 1377 ستاندن کرد.
قره یاضی از بنیان گذاران پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در دولت هشتم است که مسئولیت این پژوهشکده را نیز بر عهده داشت. این چهره شاخص بیوتکنولوژی طی سالهای گذشته از منتقدین سیاست های کشاورزی و خصوصاً مدیریت بیوتکنولوژی کشور بوده است.
وی که پیش از این سمت های مختلفی همچون معاونت وزیر و ریاست سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و ریاست دانشکده منابع طبیعی صومعه سرا را نیز عهده دار بوده است در سال 1378 پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی را تاسیس کرد و در سال 1383 با تاسیس شعبه های منطقه ای آن در تبریز (شمال غرب کشور) و اصفهان (منطقه مرکزی) و رشت (منطقه شمال کشور) مبادرت به توسعه این علوم در کشور کرد.
تاسیس شورای ملی ایمنی زیستی و رهاسازی نخستین برنج تراریخته مقاوم به آفات جهان و تربیت صدها پژوهشگر طراز اول همچون دستاوردهای دکتر قره یاضی در دور اول مدیریت خود بر این پژوهشکده بود ولی از آنجایی که مغضوب دولت احمدی نژاد بود، در این زمان از تمام مسئولیت های دولتی خود عزل شد.
نافرجامی بزرگترین دستاورد بیوتکنولوژی کشاورزی
این استاد حوزه ژنتیک کشاورزی نخستین برنج تراریخته ایرانی بوسیله مهندسی ژنتیک را معرفی و تولید کرد و تا زمان حیات وی اجازه رها سازی این برنج از طرف مسئولان داده نشد.
این در حالی است که در سال 83 برمبنای دعوت رسمی و کتبی وزیر جهاد کشاورزی وقت، معاون اول رئیس جمهور وقت بعنوان یک کار علمی درجه اول، افتخار برداشت نخستین محصول برنج تراریخته ساخته شده در جهان را کسب نمود و این برداشت سمبلیک همزمان با سال جهانی برنج، شهرت و آوازه علمی ایران را در سراسر جهان طنین انداز کرد بگونه ای که نام ایران را در صدر کشورهای اسلامی و بعنوان نخستین کشور موفق در تولید انبوه برنج تراریخته، برای همیشه در تاریخ ثبت نمود.
وی در گفت وگویی با ایسنا با انتقاد از اظهارات رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص غیر قانونی بودن کشت برنج تراریخته اظهار نمود: در شرایطی که در سند ملی زیست فناوری مصوب هیات وزیران تاکید شده که ایران باید در کوتاه مدت 0.2 درصد و در طولانی مدت نیم درصد سطح زیر کشت محصولات تراریخته دنیا را به خود اختصاص دهد، با عنایت به کشت این محصولات در بیش از 90 میلیون هکتار از اراضی زارعی جهان این مقدار برابر با 500 هزار هکتار خواهد بود و در شرایطی که دولت، وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاهها همچون سازمان حفاظت محیط زیست را موظف به فراهم کردن زمینه های اجرائی این مصوبه کرده، اظهاراتی در خصوص غیر قانونی بودن رها سازی برنج تراریخته مایه تأسف است.
وی همین طور اظهار داشته بود: در حالی از غیرقانونی بودن کشت برنج تراریخته سخن گفته می شود که فراموش شده از قانونی که برمبنای آن رهاسازی برنج تراریخته در سال 83 غیر قانونی بوده هم یاد شود. اگر استنادها درباب غیر قانونی خواندن رها سازی برنج تراریخته، مصوبه هیات وزیران درباره تشکیل شورای ملی ایمنی زیستی است که باید گفت، قانون عطف به ماسبق نمی گردد و بااینکه این افتخار را دارم که پیش نویس این مصوبه هیات وزیران را خودم در زمان دولت قبل تهیه و به شدت تصویب آنرا پیگیری کردم، اما باید توجه داشت که این مصوبه در اوایل تابستان 1384 به تصویب رسیده، در صورتیکه رهاسازی برنج تراریخته به استناد شواهد و مکاتبات موجود مربوط به سال 83 است.
در خصوص این برنج تراریخته همین طور اظهار شد که در تولید برنج تراریخته «باکتری» BT وارد برنج طارم شده و آنرا به آفت کرم ساقه خوار مقاوم کرده است ولی این استاد حوزه ایمنی زیستی تاکید داشت که در تولید برنج تراریخته از هیچ نوع باکتری استفاده نشده است.
وی با اشاره به اینکه سایر روش های اصلاح نباتات برای ایجاد مقاومت به آفات در برنج موفق نبوده است، تصریح کرد که از بین 120 هزار نمونه برنج موجود در بانک ژن موسسه بین المللی تحقیقات برنج حتی یک نمونه مقاوم به آفات وجود ندارد. مقاومت به آفات حتی در میان گونه های وحشی برنج نیز یافت نشده است و از طرفی سایر روش های مبتنی بر استفاده از سموم شیمیایی خطرناک هستند.
مزرعه ای که دو محصول برنج تراریخته و برنج سایر ارقام بدون استفاده از سم کشت شده و بخش های سبز، برنج تراریخته است که بدون سم در مقابل آفات رشد کرده اند
ثبت دو ژن در بانکهای بین المللی
ثبت دو ژن در بانکهای بین المللی (NCBI) به نام جمهوری اسلامی، از دیگر دستاوردهای علمی دکتر قره یاضی است.
معاون سابق آموزش و تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی در زمینه بین الملل نیز مبادرت به تاسیس شبکه آسیا و اقیانوسیه آموزش ایمنی زیستی (ABEN) کرد. وی بعد از انتخاب بعنوان عضو شورای رهبری نهضت بین المللی تحقیق و نظارت بخش عمومی (PRRI) و همکاری گسترده با سازمان های بین المللی و منطقه ای نظیر سازمان خواروبار جهانی و سازمان بهداشت جهانی و سازمان های منطقه ای مانند مراکز اطلاعات بیوتکنولوژی مبادرت به توانمندسازی کشورهای درحال توسعه در حوزه مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی کرد.
اجرای پروژه توانمند سازی ایمنی زیستی در کشورهای کرواسی و ویتنام همچون این اقدمات بوده است.
تاسیس مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران و ارتباط آن با بیش از ۲۷ مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی دیگر جهان همچون دستاوردهای دیگر وی طی هشت سال قبل است.
واردات تراریخته ها به کشور و سکوت مسوولان
به اعتقاد این استاد زیست فناوری کشاورزی سالانه بین 3 تا 5 میلیارد دلار محصولات تراریخته وارد کشور می شود و به علت بازدارندگی سازمان محیط زیست، کشور باید هزینه های گزافی برای وارد کردن محصولات تراریخته به کمپانی های جهانی پرداخت کند.
قره یاضی همین طور تاکید داشت: در تمام گزارش های سازمان های بین المللی همچون سازمان خواروبار جهانی، اتحادیه اروپا، FDA آمریکا و نهادهای نظارتی استرالیا، آلمان و ژاپن بر سلامت محصولات تراریخته برچسب گذاری شده موجود در بازار تاکید گردیده است ولی با وجود تائید وزارت بهداشت کشور در مورد سلامت محصولات تراریخته، برخی افراد از سکوت وزارت بهداشت در مقابل این نوع محصولات نگران بودند و این در شرایطی است که همین افراد در مدت 20 سال در مقابل واردات محصولات تراریخته سکوت کرده اند.
علاوه بر اینها برخی مدعی شدند که گلایفوسیت سم اختصاصی محصولات تراریخته و سرطان زا است؛ وی پاسخ این افراد را اینگونه می داد: "همه متخصصان این عرصه می دانند این سم، مختص این نوع محصولات نیست. این سم یک سم "علف کش" و از 60 سال قبل درحال استفاده است. این سم سالم ترین سم موجود در دنیا است، بگونه ای که سمیت آن کمتر از نمک طعام است.
قره یاضی ضمن اشاره به جزییات گزارش های جهانی درباره این سم، تاکید می کرد: بر این اساس گلایفوسیت که برای علف کشی استفاده می شود، احتمال ندارد کشنده باشد و اجلاس مشترک فائو و بهداشت جهانی نتیجه گیری کرده است که گلایفوسیت احتمال ندارد برای انسان خطر سرطان زایی در پی داشته باشد.
وی فناوری هراسی را یکی از موانع توسعه کشت محصولات تراریخته در داخل ایران عنوان می کرد و از برخی رسانه ها که تصاویری از یک گاو گرفتار جهش ژنتیک طبیعی شده را بعنوان گاو تراریخته نشان می دهند، انتفاد می کرد؛ چونکه بگفته وی با این روش به مردم القا می شود که اگر محصولات تراریخته مصرف کنند به چنین وضعیتی گرفتار می شوند.
به گفته قره یاضی این اقدامات با هدف ترساندن مردم انجام می شود و سوال اینجاست که چرا دستگاه قضایی در قبال چنین اقداماتی ساکت است؟
وی در عین حال می اظهار داشت: گفته می شود کشت محصولات تراریخته توطئه صهیونیسم برای عقیم کردن ماست، در حالیکه هم در آمریکا و هم در اروپا این محصولات تولید و مصرف می شود.
این محقق حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی تولید محصولات تراریخته را راهکاری برای کاهش فقر 15 میلیون کشاورز خرده پا می دانست و می اظهار داشت: بر این اساس ارزش جهانی بذرهای تراریخته حدود 15 میلیارد دلار و ارزش محصول نهایی تراریخته 160 میلیارد دلار در سال است. دست ورزی های محصولات کشاورزی از 1100 سال قبل بوده است، بگونه ای که گیاه هویج با روش های اصلاح نژادی به شکل امروزی درآمده است.
وی گیاه ذرت را از دیگر نمونه ها برشمرده و عنوان می کرد: بر این اساس سازمان خواروبار جهانی (FAO) بر ضرورت استفاده از محصولات تراریخته تاکید دارد و یادآور می شود، استفاده از زیست فناوری و مهندسی ژنتیک می تواند به تولید بیشتر محصولات کشاورزی، راندمان بیشتر نهاده ها و کشاورزی پایدار کمک شایانی کند، اما هنوز خیلی از کشاورزان از دسترسی به این فناوری محروم هستند.
گیاه ذرات از تصویر بالا به تصویر پایین تبدیل گشته است
نظر قره یاضی درباره ارگانیک ها
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی همیشه تاکید داشت که محصولات "تراریخته" و "ارگانیک" نسبت به سایر محصولات غذایی ارجحیت دارند؛ ولی تاکید داشت که نه محصولات ارگانیکی که عده ای به نام «ارگانیک»، کشاورزان را وادار می کنند تا مجوز از آنها دریافت نمایند و در نهایت این محصولات را به سه برابر قیمت به فروش برسانند.
وی در این حوزه به هشدار مرکز ملی تائید صلاحیت ایران و سازمان استاندارد ایران اشاره و یادآور شده بود: در اطلاعیه این سازمان ها، آمده است«حسب شکایات واصله از برخی بنگاه ها یا فعالانی که خودرا مرجع صدور گواهی محصول و نشان محصولات ارگانیک معرفی کرده اند و در تبلیغات ادعا کرده اند که "چنانچه تولید کننده و یا صاحب کالا به عضویت این گروه درنیایند و موفق به دریافت نشان محصول از طرف بنگاه های مزبور نشوند، محصول ارگانیک تلقی نمی شوند"، به این وسیله به اطلاع هموطنان و ذی نفعان می رساند که تا حالا هیچ انجمن و یا سازمانی بعنوان سازمان گواهی کننده محصولات ارگانیک موفق به ستاندن گواهینامه برمبنای استاندارد 17065 از مرکز ملی تائید صلاحیت ایران نشده است."
در ادامه این اطلاعیه آمده است: «اعطای لوگو یا نشان محصولات ارگانیک در زمره فعالیتهای تصدی گری قرار نداشته و قابل تفویض به غیر شامل بخش خصوصی و غیر خصوصی نبوده و هر گونه ادعا در این حوزه فاقد وجاهت قانونی می باشد."
رییس انجمن ایمنی زیستی با تاکید براین که عده ای در کشور از صدور گواهی نامعتبر برای محصول تقلبی ارگانیک سود می برند، می اظهار داشت: ما محصولات ارگانیک را تائید می نماییم و از جنگ زرگری به راه افتاده از طرف این گروه سودجو مقابل ترایخته با برعکس دفاع نمی نماییم.
وی درباره محصولاتی که به نام ارگانیک در کشور تولید می شود، معتقد بود که نتایج مقالات مختلفی نشان داده است که احتمال سرطان زا بودن "آفلاتوکسین" موجود در محصولات ارگانیک بیشتر از سرطان زایی محصولات غیر ارگانیک است، ولی این امر نباید مانع از این شود که تحقیقات در حوزه محصولات ارگانیک را متوقف نماییم و لازم است با تحقیقات، احتمال سرطان زایی محصولات ارگانیک را به صفر برسانیم و محصولات ارگانیکی را تولید نماییم که علاوه بر فرآیند، فرآورده نیز تست و برچسب گذاری شود.
وی درباب دلیلهای سرطان زا بودن محصولات ارگانیک معتقد بود: از آنجایی که سم به محصولات زده نمی گردد، ممکنست آفات از این محصولات تغذیه کنند. تغذیه آفات از محصولات کشاورزی سوراخی را بوجود می آورد که این سوراخ مرکز رشد قارچ است. این قارچ تولید کننده آفلاتوکسین در محصولات کشاورزی است، بدین جهت ما باید محصول نهایی را مورد تست قرار دهیم.
وی با رد این نظریه که محصولات آفت زده خوب هستند، می اظهار داشت: اگر محصولی آفت زده باشد، احتمال وجود آفلاتوکسین در آن بیشتر است.
کشوری خشک و ضرورت تامین امنیت غذایی
این استاد حوزه ژنتیک کشاورزی همیشه تاکید داشت که ایران بیش از 6 هزار کیلومتر مرز خشکی و بیابانی و 32 میلیون و 500 هزار هکتار سرزمین بیابانی، خشک و یا شور دارد و حدود یک چهارم کشور ایران را مناطق کویری تشکیل می دهد و معروف ترین کویرهای ایران دشت لوت و کویر است که مساحتی بیش از 360 کیلومتر مربع را فرا گرفته اند.
وی با اشاره به اینکه وسعت حوزه آبگیر دشت لوت حدود 175 هزار کیلومتر مربع است که حدود یک دهم مساحت کشور را شامل می شود، اظهار می کرد: ایران دارای 2700 کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان است و هزاران هکتار زمین در حاشیه دریا دارد. با این شرایط اقلیمی، نیاز به امنیت غذایی غیر قابل چشم پوشی است.
قره یاضی همین طور یادآوری می کرد: هم اکنون ما در آستانه دهه چهارم انقلاب قرار داریم و شواهد نشان داده است که اقداماتی برای متوقف کردن کشور در فعالیتهای علمی، سیاسی و نظامی کشور وجود دارد و هم اکنون حداقل از 22 کشور واردات داریم. حال این سوال مطرح میشود که آیا ما آگاهانه درحال رشد هستیم یا خیر؟
رییس انجمن ایمنی زیستی یکی از فواید کشت محصولات تراریخته را تامین امنیت غذایی کشور دانسته و می اظهار داشت: سالانه بیش از 16 میلیارد دلار محصول غذایی آماده مصرف به کشور وارد می شود به صورتی که بیش از 55 درصد کالری مصرفی کشور وارداتی است. بیش از 90 درصد روغن نباتی، علوفه و خوراک دام کشور وارداتی است و در حوزه محصولی مثل برنج یکی از بزرگترین کشورهای واردکننده در دنیا هستیم.
در این بین 5 میلیارد دلار از واردات محصولات غذایی کشور طی 10 سال قبل به محصولات تراریخته اختصاص داشته به صورتی که از 8.9 میلیون تن ذرت دامی وارداتی در سال 97 حدود 7.5 میلیون تن تراریخته بوده اند. در شرایطی که در تامین محصولات غذایی تا حد زیادی وابسته به واردات هستیم برای تولید همین سهم 45 درصدی کالری مصرفی کشور در داخل، بیشترین سم را مصرف می نماییم به صورتی که تنها در 10 ماه نخست سال 97 حدود 149 میلیون دلار آفت کش وارد کرده ایم.
منبع: 30man.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب